Talibowie - historia organizacji
Zawarcie porozumienia talibów z USA w 2020 r.

29 lutego 2020 r. w Doha, stolicy Kataru podpisane zostało porozumienie pokojowe pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a talibami, co zakończyło najdłuższą, 18-letnią wojnę w historii Stanów Zjednoczonych. Specjalny wysłannik USA Zalmay Khalilzad i polityczny przywódca talibów Abdul Ghani Baradar podali sobie ręce po podpisaniu dokumentu.

Ustalono, że w ciągu kilkunastu miesięcy Stany Zjednoczone zmniejszą liczebność swoich wojsk. W zamian za to talibowie zobowiązali się do zwalczania siatki terrorystycznej Al-Kaida i dżihadystów z tzw. Państwa Islamskiego. W zamian Stany Zjednoczone zobowiązały się działać na rzecz stopniowego usuwania przywódców talibów z czarnych list sankcji amerykańskich i ONZ. Porozumienie przewidywało również wymianę więźniów - uwolnienie 5000 talibskich więźniów, zatrzymanych przez wojska koalicji międzynarodowej i afgańskie siły rządowe oraz ok. 1000 jeńców, którzy dostali się w ręce talibów. Miał to być jeden ze środków budowy zaufania.

Szef amerykańskiej dyplomacji Mike Pompeo przestrzegł przywódców talibów, by nie utożsamiali zawarcia porozumienia z przyznaniem się USA do porażki. "Wiem, że jest wielka pokusa, by ogłosić zwycięstwo. Ale zwycięstwo Afgańczyków nadejdzie dopiero wtedy, gdy będą mogli żyć w pokoju i dobrobycie" - podkreślił. Jednak wśród talibów doprowadzenie najsilniejszej potęgi militarnej świata do zadeklarowania upokarzającego wycofania swych żołnierzy w Afganistanie zostało powszechnie odebrane jako ich zwycięstwo. Dzień przed ceremonią podpisania porozumienia w hotelu Sheraton w Doha, w mediach społecznościowych prowadzonych przez talibów informowano, że zbliża się historyczny dzień ogłoszenia "klęski arogancji Białego Domu w obliczu białego turbanu".

Zakończenie konfliktu w Afganistanie było jedną z najważniejszych obietnic wyborczych Donalda Trumpa w 2016 roku. Amerykański prezydent wielokrotnie obiecywał zakończyć "głupie, niekończące się wojny" Stanów Zjednoczonych. Niemal od początku swojej prezydentury dążył do wycofania wojsk z Afganistanu. Powstrzymywali go amerykańscy generałowie, argumentując, że zbyt pośpieszne wycofanie wojsk doprowadzi do chaosu i pomoże talibom przejąć władzę.

Wojna afgańska kosztowała Amerykanów 2 biliony dolarów i pochłonęła życie ponad 3500 żołnierzy amerykańskich i koalicyjnych oraz dziesiątki tysięcy Afgańczyków, trwała ona od czasu inwazji USA na Afganistan w następstwie ataków z 11 września 2001 r., które zostały zaplanowane przez przywódców Al-Kaidy, znajdujących się pod ochroną talibów. W szczytowym momencie wojny ponad 100 000 amerykańskich żołnierzy okupowało Afganistan, podobnie jak dziesiątki tysięcy wojskowych z około 40 krajów w koalicji NATO kierowanej przez Stany Zjednoczone.

Wraz z podpisaniem porozumienia, strony USA i Talibów wyraźnie zadeklarowały swoje zobowiązanie do nieatakowania się nawzajem, nasilone jednak zostały atakami przeciwko afgańskim oddziałom wojskowym. Talibowie zademonstrowali zdolność do kontrolowania swoich szeregów tuż przed spotkaniem z stolicy Kataru. Kiedy obie strony uzależniły podpisanie porozumienia od tygodnia częściowego rozejmu, poziom przemocy w Afganistanie spadł aż o 80 procent. Mułła Baradar osobiście zagroził skrzydłu wojskowemu poważnymi konsekwencjami, jeśli nie dojdzie do zawarcia porozumienia z Amerykanami.

W ostatnich latach główny ciężar walk z talibami ponosili jednak głównie afgańscy żołnierze i policjanci, z których wielu było wyszkolonych przez Amerykanów. Ale nawet niektórzy z nich zaczęli postrzegać wojska amerykańskie jako najeźdźców, kierując broń przeciwko swoim amerykańskim i NATO partnerom. Ponad 150 żołnierzy amerykańskich i NATO zostało zabitych w "przyjacielskich" atakach.

Dla Amerykanów najkorzystniejszym rozwiązaniem było pokojowe opuszczenie Afganistanu, zanim ponownie zostaliby wciągnięci w krwawą afgańską wojnę. Według szacunków afgańskich i amerykańskich, na początku 2020 r. talibowie mieli w swych szeregach ok. 50 tys. bojowników oraz mogli liczyć na dziesiątki tysięcy kolejnych uzbrojonych mężczyzn, gotowych walczyć w ich imieniu.